Dreaming is for rich people

Deze week zijn we begonnen met het interviewen van de ex-leprapatienten die in het dorp wonen. Ontzettend interessant om het levensverhaal van deze mensen te horen. Doel van de interviews is om in beeld te brengen wat de sociale en economische gevolgen zijn van lepra. In dit verhaal kunnen jullie het levensverhaal van drie leprapatienten teruglezen: Xe, Ky en Son. De dorpelingen zijn erg arm en vooral bezig met overleven. Dromen is een luxegoed waar zij als arme mensen niet aan kunnen beginnen: Dreaming is for rich people...

Xe - de hut op de begraafplaats

Xe is 75 jaar. Hij is geboren in Hué en komt uit een gezin van drie. Een broer overleed al op jonge leeftijd en zijn andere broer is inmiddels ook overleden. Xe kreeg al op jonge leeftijd lepra. Toen hij nog een baby was, was hun toenmalige buurvrouw besmet met lepra. Omdat het hele dorp bang voor haar was hadden ze een klein huisje voor haar gebouwd op het kerkhof. Dit zodat ze verweg was van de andere mensen in het dorp.
Niemand zorgde voor de vrouw en Xe’s vader vond dit zielig en besloot daarom de vrouw te verzorgen en haar eten te brengen. Kort nadat de vrouw overleed bleek Xe’s vader ook besmet met lepra te zijn en hij overleed toen Xe nog maar een baby was. Hierna bleek dat Xe zelf ook besmet was geraakt met lepra.

Op 12 jarige leeftijd overlijdt ook zijn moeder en hij gaat samen met zijn broer bedelen en leeft op straat. In deze tijd was hij erg bang om dood te gaan omdat hij niet veel geld had. Zo’n 7 jaar leeft hij onder deze omstandigheden.
In 1954 krijgt hij een nieuwe baan. Hij gaat voor de fransen werken in Hué. Zij zijn namelijk niet bang voor hem en als baan wast hij hun kleren. In deze tijd slaapt hij ‘s avonds in een lepraziekenhuis in Hué en overdag werkt hij. In Hué ontmoet hij zijn vrouw, Nho (wat druif betekent). Nadat de fransen weg zijn besluiten ze in 1958 samen naar Quy Hoa te gaan omdat het in Hué erg druk is. In Quy Hoa gaan ze samenwonen maar ze trouwen niet. Hij krijgt er 4 zonen en een dochter en inmiddels heeft hij ook 7 kleinkinderen.

Zijn kinderen zijn allemaal getrouwd met ex-leprapatienten en wonen ook in Quy Hoa. Ze hebben allemaal alleen de basisschool gedaan want voor de middelbare school moesten ze naar Quy Nhon maar dat werd hun destijds verboden door een non van het dorp omdat het te gevaarlijk zou zijn.

Veel werk was er nooit in Quy Hoa. Enige jaren geleden werkte hij nog in het bos en verzamelde hij hout. Maar nu werkt hij helemaal niet meer. Hij maakte soms nog bezems van palmbladeren maar dat is meer uit verveling. Hij heeft geen contact met zijn familie. Hij wil ook niet terug naar Hué omdat hij daar niet meer welkom is. Zijn vrouw is inmiddels overleden.

Wat hij leuk vindt om te doen? Dat weet hij eigenlijk niet. Hij kan geen spelletjes spelen want hij kent de regels niet dus eigenlijk zit hij de hele dag een beetje voor zijn huis.


Ky - Levend verbrand

Ky is 73 jaar, oorspronkelijk Chinees en heeft lepra sinds 1970. Hij ontdekte dat hij lepra had toen hij zijn arm verbrandde maar er niets van voelde. Eerst bidde hij de hele dag omdat hij niet wist wat het was. Toen bekend werd dat het lepra was, had hij al gauw geen vrienden meer over. Ze waren allemaal bang om besmet te worden. Gelukkig voor Ky heeft hij nooit misvormde handen en voeten gekregen. Daardoor valt het niet meteen op dat hij lepra heeft. Niet veel later ging hij voor behandeling naar een leprakliniek in Qua Lap, nabij zijn dorp. Daar trouwt hij met een vrouw en krijgt hij twee kinderen. Toen de Chinezen in 1979 Vietnam binnenvielen was hij niet meer veilig in het noorden van Vietnam. De Vietnamesen daar zagen iedere Chinees als een vijand. Daarom werd hij overgeplaatst naar de leprakliniek van Quy Hoa, verder naar het zuiden. Zijn vrouw en kinderen blijven zonder hem achter in het noorden. Hier zit hij nu al 30 jaar. In de loop der tijd heeft hij in meerdere huizen gewoond hier.

Zes jaar geleden is zijn vrouw overleden. Vroeger bezocht hij zijn vrouw en kinderen soms. Hij heeft echter maar weinig geld en kon daarom niet vaak naar het noorden reizen. Zijn kinderen wonen inmiddels in China en zijn getrouwd. Hij bezoekt ze daar soms, de laatste keer in 2005. Hij heeft nu vier kleinkinderen, drie jongens en een meisje. Zijn kinderen zijn marktverkopers. Ze halen producten uit Vietnam naar China en verkopen die daar op de markt. Hijzelf komt uit een boerenfamilie en werkte voordat hij Lepra kreeg op de rijstvelden van zijn ouders. Toen al was hij erg arm.

Ky heeft ook nog twee zussen. Deze zijn al ruime tijd geleden naar Amerika verhuisd. Zes jaar geleden kwamen zijn zussen op bezoek in zijn geboortedorp. Hij is daar toen naartoe gegaan en heeft ze daar opgezocht. Tegenwoordig valt het stigma voor hem mee. Zijn familie is in ieder geval niet bang om met hem in contact te staan. Vroeger was dat wel anders vertelt hij: “mijn vrienden renden voor me weg en er waren zelfs leprapatienten in het dorp die levend in brand gestoken werden”

Ky leeft vooral van de uitkering die hij als leprapatient krijgt van de Vietnamese overheid. Daarnaast verdient hij nog wat bij met het inzamelen van plastic en het maken van bezems. Het inzamelen van het plastic levert hem maximaal 5000 dong (20 eurocent) per dag op en het maken van bezems 2000 dong (8 eurocent) per bezem. Hij vertelt dat het verzamelen van plastic een loterij is. Iedere dag krijg je er weer een ander bedrag voor. Uiteindelijk is zijn inkomen niet genoeg om echt rond te komen, maar zo zegt Ky, hij moet zich er wel mee redden dus lukt het ook.

Als we doorvragen blijkt dat Ky na 30 jaar nog steeds zijn geboortedorp mist. Vlakbij zijn dorp is ook een leprakliniek, maar de verzieningen zijn er erg slecht. Er is bijvoorbeeld geen electriciteit. Hij is blij om in Quy Hoa te zijn omdat hier de verzieningen veel beter zijn, maar is verdrietig om zo ver weg van zijn geboortedorp te zijn. Gelukkkig is hij hier niet echt.

Als we vragen wat Ky zou doen als hij voor één dag alles kon doen of zijn waar hij zin in had hoeft hij niet lang na te denken. Terug naar zijn geboortedorp. Dat mist hij na 30 jaar nog iedere dag!


Son - why dreams, why magic?

Son is 49 Jaar en is sinds 1979 in Quy Hoa. Ze is geboren in dezelfde provincie. Son kan zich niet meer herinneren wanneer ze precies lepra gekregen heeft. Ze was in ieder geval nog heel jong. Toen ze aankwam in Quy Hoa was haar been ontstoken en moest het geamputeerd worden. Ze ontmoet haar echtgenoot ook hier in Quy Hoa. Hij is geboren in 1972 en is dus een stuk jonger dan haar. Hij komt uit een bergprovincie genaamd Gia Lai. Sinds zijn tiende heeft hij al lepra. Zijn hele familie liet hem in de steek behalve zijn broer. Toen zijn broer ging trouwen en er geen ruimte meer voor hem was bracht hij hem naar Quy Hoa.

Son en haar man zijn erg arm. Daarom krijgen ze ook maar één kind. Son maakt bezems en spaart al het geld om ervoor te zorgen dat haar enige dochter naar school kan gaan. De basisschool is gratis, maar in het weekend krijgt hij dochter bijles waarvoor ze wel moet betalen. Ze maakt ongeveer acht bezems per dag. Dat levert haar 2500 dong (10 cent) per bezem op. Haar echtgenoot heeft zwaar misvormde handen en kan daarom weinig werk doen. Met een grote stok schudt hij palmbladeren uit de bomen om bezems van te maken.

Son heeft verder geen familie in Quy Hoa. Wel heeft ze twee broers en haar moeder leeft ook nog. Deze bezoekt ze eens per jaar op de sterfdag van haar vader. Ook komen ze haar eens per jaar opzoeken in Quy Hoa.

De dochter van Son zit op de school in Quy Hoa. Als we vragen waar zij van droomt, wat ze wil worden als ze later groot is, antwoord Son dat haar dochter nergens van droomt. Ze zal gewoon net als haar bezems maken zodat ze kan overleven. Dromen is een luxegoed dat alleen voor rijke mensen weggelegd is. Ze weet nog niet of haar dochter na de basisschool nog verder kan studeren. Waarom praten over dromen, vraagt Son. Waarom al die magie? Maar als ze dan één wens zou mogen doen, dan wenst ze toch dat haar dochter een minder zwaar leven zal hebben dan haar, bijvoorbeeld met een baan in een kantoor met airco.